Αν είστε ή έχετε βρεθεί αντιμέτωποι με το χρέος, δεν είστε μόνοι. Σχεδόν κάθε άτομο που έχετε γνωρίσει, θα συναντήσετε και μπορεί να μην συναντήσετε ποτέ, έχει μια ιστορία να πει για τη σχέση του με το χρέος.
Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ανθρώπων όσον αφορά το χρέος:
- Αυτοί που χρησιμοποιούν το χρέος υπεύθυνα με τους κατάλληλους πόρους (π.χ. επαρκής μισθός) για να το αποπληρώσουν
- Αυτοί που χρησιμοποιούν το χρέος ανεύθυνα χωρίς ένα στρατηγικό σχέδιο για να το αποπληρώσουν
- Αυτοί που βασίζονται στο χρέος επειδή δεν έχουν τους απαραίτητους πόρους για να καλύψουν τις βασικές ανάγκες διαβίωσης
Μερικές φορές μπορεί να βρίσκεστε μεταξύ αυτών των κατηγοριών, άλλες φορές είστε σταθερά στη μία ή στην άλλη κατηγορία.
Πάρτε για παράδειγμα την παρακάτω κατάσταση: Κάποιο άτομο Χ μπορεί να ξεκίνησε με μια πιστωτική κάρτα για να κάνει τη ζωή του πιο εύκολη. Στη συνέχεια πήρε και καταναλωτικό δάνειο για να αγοράσει αυτοκίνητο. Εκείνη τη στιγμή, το εισόδημα από το μισθό του μπορούσε να καλύψει τις αποπληρωμές.
Μετά την οικονομική ή υγειονομική κρίση, το εισόδημα του μειώθηκε μη μπορώντας να εξυπηρετήσει το χρέος. Κοιτώντας πίσω, ο/η Χ θα μπορούσε να μην είχε ξοδέψει τόσα πολλά στην πιστωτική ή να είχε αγοράσει φθηνότερο αυτοκίνητο και κατ’ επέκταση χαμηλότερο δάνειο. Αυτό όμως τώρα οδηγεί σε μεγαλύτερη εξάρτηση από πιστωτικές κάρτες, δανεικά και αναπόφευκτα στην κατάσταση που θα αναλύσουμε παρακάτω.
Ανεξάρτητα από το αν ένα χρέος είναι «καλό» ή «κακό», το να δανείζεσαι χρήματα που θα πρέπει να ξεπληρώσεις στο μέλλον μπορεί να έχει αρκετές και αρνητικές επιπτώσεις στο ανθρώπινο μυαλό. Υπάρχουν ορισμένα υποκείμενα ζητήματα που συμβάλλουν σε αυτό το πρόβλημα, τα οποία είναι ψυχολογικά και συναισθηματικά.
Όταν το χρέος γίνεται βάρος, αυτές οι επιπτώσεις μπορεί να είναι καταστροφικές, επηρεάζοντας τους ανθρώπους με διάφορους τρόπους.
1.Άγχος και κατάθλιψη
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που παλεύουν με το χρέος είναι πιθανόν να υποφέρουν από κατάθλιψη και άγχος. Αυτό μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορους τομείς της φυσικής σας ευεξίας, όπως πονοκεφάλους, έλλειψη ποιοτικού ύπνου ή αδυναμία εστίασης ή λειτουργίας.
Υπάρχει επίσης μια υψηλή σχέση μεταξύ αυτοκτονίας και χρέους, και τα άτομα που αυτοκτονούν είναι οκτώ φορές πιο πιθανό να έχουν χρέος.
Αν νομίζετε έχετε πρόβλημα με το χρέος κάντε τις παρακάτω τέσσερις ερωτήσεις στον εαυτό σας:
- Αισθάνομαι συχνά άγχος όταν σκέφτομαι πώς θα διαχειριστώ τις αποπληρωμές μου;
- Δυσκολεύομαι ή χάνω συνήθως τα ελάχιστα ποσά πληρωμής για λογαριασμούς κοινής ωφέλειας, πιστωτικές κάρτες ή ενοίκια;
- Αποφεύγω τηλεφωνικές κλήσεις από άγνωστους αριθμούς και αγνοώ γράμματα από πιστωτές;
- Δεν μπορώ να διαθέσω χρήματα για μια ξαφνική και απροσδόκητη μείωση του εισοδήματός μου, όπως απολύση, έξοδα αυτοκινήτου ή επισκευές έκτακτης ανάγκης;
Εάν απαντήσατε «ναι» σε οποιαδήποτε από αυτές τις ερωτήσεις, τότε θα πρέπει να εξετάσετε το ενδεχόμενο να ζητήσετε βοήθεια από κάποιο αγαπημένο πρόσωπο ή/και από κάποιο ειδικό για να να διορθώσει την πορεία σας.
2.Δυσαρέσκεια και εκνευρισμός
Όταν το χρέος γίνεται πρόβλημα, το ίδιο γίνεται και η δυσαρέσκεια, ειδικά στις σχέσεις. Σε πολλές δημοσκοπήσεις και έρευνες μεγάλο ποσοστο ζευγαριών χωρίζουν και λόγω οικονομικών ζητημάτων μεταξύ των άλλων. Τα οικονομικά ζητήματα μπορεί να διαφέρουν, αλλά σχεδόν όλα συμβάλουν στη συσσώρευση χρέους και υπερβολικές δαπάνες.
Όταν υπάρχουν μεγάλα ποσά χρέους σε ένα νοικοκυριό, δημιουργείται ένα σκοτεινό σύννεφο που συνήθως οδηγεί σε μια ποικιλία προκλήσεων για το ζευγάρι.
>> Είστε ζευγάρι; Πώς να κάνετε το προυπολογισμό σας!
3.Άρνηση
Ένας τρόπος αντιμετώπισης του συναισθηματικού στρες που προκαλεί το χρέος είναι η μη άρνησή του. Όταν κάποιος αισθάνεται πιεσμένος από το χρέος, η άρνηση της κατάστασης φαίνεται συχνά η εύκολη λύση αντί να γίνει κάποιο βήμα προς την επίλυση του προβλήματος.
Οι συνεχείς υπενθυμίσεις των απλήρωτων λογαριασμών, οι κλήσεις από πιστωτές ή οι χρεώσεις υπερημερίας μπορεί να έχουν ανάλογες επιπτώσεις. Πολλοί πιστεύουν ότι αν ενεργούν σαν να μην υπάρχει το πρόβλημα, θα εξαφανιστεί. Αντίθετα, επιτυγχάνεται το αντίστροφο αποτέλεσμα, καθώς το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται.
Η άρνηση είναι μία από τις δυσκολότερες, να αντιμετωπιστεί, επιπτώσεις. Εξ ορισμού, η άρνηση είναι η αδυναμία να πιστέψουμε την αλήθεια ακόμη και όταν έρθουμε αντιμέτωποι με γεγονότα. Έτσι, για πολλούς ανθρώπους το πρόβλημα δεν λογίζεται ως πρόβλημα.
Ακολουθούν μερικές ερωτήσεις που θα σας βοηθήσουν να προσδιορίσετε εάν είστε θύμα οικονομικής άρνησης:
- Δεν ανοίγετε τους λογαριασμούς της πιστωτικής σας κάρτας, του δανείου κτλ; Εάν τα ανοίξετε, μπορεί να δείτε κατευθείαν στην ελάχιστη πληρωμή παρά στις λεπτομέρειες του υπολοίπου, των χρεώσεων επιτοκίου ή τα έξοδα σας.
- Κάνετε αίτηση για νέες πιστωτικές κάρτες ή δάνεια σε τακτική βάση για να διατηρήσετε τον τρόπο ζωής σας;
- Μπορεί να γνωρίζετε το συνολικό υπόλοιπο του χρέους σας αλλά δεν έχετε την παραμικρή ιδέα για το πώς να το αντιμετωπίσετε στρατηγικά.
- Μπορεί να πιστεύετε ότι το μελλοντικό σας εισόδημα θα είναι αρκετό για τα τρέχοντα έξοδά σας ή απλά να πιστεύετε ότι όλα θα έχουν αίσιο τέλος με κάποιο μαγικό τρόπο.
>> Κουίζ – ελέγχεις τα χρήματα ή σε ελέγχουν αυτά;
4.Ένταση και άγχος
Όταν τα χρέη σας κατακλυζουν και δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα για να πληρωθούν, το άγχος και η ένταση παρουσιάζονται γρήγορα. Το άγχος επηρεάζει τη συναισθηματική, σωματική, γνωστική και συμπεριφορική ευεξία.
Αυτό το άγχος μπορεί να έχει προφανή επίδραση στην ποιότητα της ζωής σας και των γύρω σας. Μερικά παραδείγματα:
- Το άγχος επηρεάζει την άποψή σας για τον κόσμο και τη θέση σας μέσα σε αυτόν. Μπορεί να κάνει ακόμη και τις πιο θετικές περιστάσεις να φαίνονται αρνητικές
- Το σωματικό στρες ισοδυναμεί με χαμηλή ενέργεια, πονοκεφάλους και συχνά κρυολογήματα και λοιμώξεις. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε απουσία από την εργασία, ασκώντας έτσι μεγαλύτερη πίεση στα οικονομικά σας προβλήματα
- Τα γνωστικά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν την αδυναμία εστίασης, την κακή κρίση και την υπερβολική απαισιοδοξία
- Τα συμπτώματα συμπεριφοράς γενικά περιλαμβάνουν αναβλητικότητα, αλλαγές στην όρεξη και εμφάνιση νευρικών συμπεριφορών
5.Απογοήτευση
Η απογοήτευση οδηγεί συχνά σε θυμό. Μπορεί να είναι απογοητευτικό γνωρίζοντας ότι δεν μπορείτε να κάνετε κάτι για να αλλάξετε την κατάστασή σας λόγου του χρέους. Όταν αισθάνεστε ότι βρίσκετε ένα τοίχο μπροστά σας, η απογοήτευση μπορεί να σας οδηγήσει να κάνετε παρορμητικά πράγματα.
Σε κανέναν δεν αρέσει να αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις του ανεπιθύμητου στρες, ειδικά όταν μπορεί να μην έχετε τον έλεγχο του χρέους, όπως σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης ή απώλεια εργασίας.
6.Τύψεις
Αν έχετε δημιουργήσει χρέη που τώρα παλεύετε για να κρατήσετε το κεφάλι σας πάνω από το νερό, ίσως να περάσετε από μια περίοδο τύψεων και λύπης.
Οι τύψεις είναι αποτέλεσμα πολλών οικονομικών αποφάσεων, αλλά απαντάται συχνότερα σε εκείνες τις αποφάσεις που οδηγούν σε αύξηση του χρέους. Όπως το αρχικό παράδειγμα σκέφτεστε τις αποφάσεις που σας οδήγησαν εδώ αν και μπορεί να μην ήταν κακές αποφάσεις όταν τις πήρατε.
>> Πώς να πάρεις καλύτερες αποφάσεις για τα οικονομικά σου;
7.Αμηχανία/ντροπή
Μόλις τελειώσει η περίοδος των τύψεων και βλέπετε την πραγματικότητα, τότε μπορεί να αισθανθείτε αμηχανία. Ποιος θέλει να πει στους άλλους ότι δεν μπορούν να βγουν έξω ή να συμμετάσχουν σε άλλες εκδηλώσεις λόγου χρέους; Όσο υψηλότερο είναι το χρέος, τόσο μεγαλύτερη ντροπή μπορεί να νιώσει κάποιος.
Η αποφυγή της αμηχανίας μπορεί συχνά να οδηγήσει σε άρνηση, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Αυτό οδηγεί στη συνέχεια σε έναν φαύλο κύκλο.
Αντί επιλόγου
Ενώ η κατανάλωση συμβάλει στη συγκέντρωση του χρέος τα οφέλη της κατανάλωσης μπορεί να είναι εφήμερα αλλά ο αντίκτυπος που έχει το χρέος στο μυαλό, το σώμα σας και τις σχέσεις σας παραμένει.
Μη ξεχνάτε ότι δεν είστε μόνοι. Υπάρχουν πολλοί που αντιμετωπίζουν τις παραπάνω προκλήσεις. Η κατανόηση του προβλήματος και η εφαρμογή βημάτων για την επίλυση του είναι ο μόνος τρόπος για να εξασθενίζουν αυτά τα συναισθήματα.
>> Χρέος – 7 βήματα για ξεφύγετε
Μόλις ξεκινήσετε να το αντιμετωπίζετε και δείτε το χρέος να μειώνεται, η αίσθηση θα είναι ανεκτίμητη. Η συζήτηση με έναν επαγγελματία που ειδικεύεται στη μείωση του χρέους είναι ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
>> Πάρε τον έλεγχο των οικονομικών σου – Πώς να κάνεις τον προϋπολογισμό;