Ο ανατοκισμός είναι μια από τις πιο σημαντικές έννοιες που πρέπει να κατανοήσεις για τη σωστή διαχείριση των οικονομικών σου. Μπορεί να σε βοηθήσει να κερδίσεις υψηλότερη απόδοση από τις αποταμιεύσεις και τις επενδύσεις σου, αλλά μπορεί και να λειτουργήσει εναντίον σου όταν πληρώνεις τόκους για ένα δάνειο ή πιστωτική κάρτα.
Τι είναι ο ανατοκισμός;
Ο ανατοκισμός είναι μια διαδικασία συνεχούς ανάπτυξης, σκέψου μια χιονόμπαλα που όσο περισσότερο κατρακυλάει στο χιόνι τόσο μεγαλύτερη γίνεται. Με άλλα λόγια ο ανατοκισμός είναι ο τόκος σε χρήματα που είχες προηγουμένως κερδίσει ως τόκο. Αυτός ο κύκλος οδηγεί σε αυξανόμενο υπόλοιπο χρημάτων με γρήγορο ρυθμό, γνωστό και ως εκθετική ανάπτυξη.
Πώς λειτουργεί ο ανατοκισμός;
Για να κατανοήσουμε τον ανατοκισμό, θα ξεκινήσουμε πρώτα με την έννοια του απλού τόκου. Ας πάρουμε για παράδειγμα τους τόκους που πληρώνει η τράπεζα στις καταθέσεις σου.
Έστω ότι έχεις στο λογαριασμό σου 1.000€ και η τράπεζα σου δίνει επιτόκιο 10% κάθε χρόνο. Τον πρώτο χρόνο θα κερδίσεις 1.000€ Χ 10% = 100€. Αυτός είναι ο απλός τόκος.
Τι συμβαίνει όμως τον επόμενο χρόνο; Εκεί βλέπουμε την επίδραση του ανατοκισμού. Με την προϋπόθεση ότι θα αφήσεις μέσα τα 100€ που έβγαλες ως τόκο τον πρώτο χρόνο, έχεις λαμβάνειν τόκους στην αρχική σου κατάθεση και στον τόκο του πρώτου έτους!
Ο πίνακας δείχνει ακόμα πιο καθαρά τη δύναμη του ανατοκισμού.
Τα παραπάνω είναι ένα παράδειγμα ανατοκισμού που προστίθεται κάθε χρόνο. Ανάλογα τον καταθετικό λογαριασμό ή επενδυτικό προϊόν μπορεί οι τόκοι να αυξάνονται σε μικρότερα χρονικά διαστήματα, οπότε η διαδικασία να κινείται ακόμη πιο γρήγορα.
Φυσικά, όπως μπορείς να φανταστείς, αν δανειστείς χρήματα, ο ανατοκισμός λειτουργεί εναντίον σου και υπέρ του δανειστή. Πληρώνεις τόκους για τα χρήματα που έχεις δανειστεί. Τον επόμενο μήνα, εάν δεν έχεις πληρώσει, οφείλεις τόκους στο κεφάλαιο που δανείστηκες συν τον τόκο που έχεις συγκεντρώσει.
Τι κάνει τον ανατοκισμό τόσο ισχυρό;
Η επίδραση του ανατοκισμού μπορεί να μην φαίνεται τόσο εντυπωσιακή στον πρώτο ή ο δεύτερο κύκλο της διαδικασίας. Όμως τα χρήματα αρχίζουν να αυξάνονται όταν επενεπανδύεις τους τόκους ξανά και ξανά.
Συχνότητα: Η συχνότητα του ανατοκισμού έχει σημασία. Όσο πιο συχνά γίνεται ο ανατοκισμός τόσο μεγαλύτερα αποτελέσματα θα έχεις. Όταν συγκρίνεις καταθετικά ή επενδυτικά προϊόντα λάβε υπόψη τη συχνότητα ανατοκισμού
Διάρκεια: Όσο περισσότερο αφήσεις το αρχικό κεφάλαιο και τους τόκους να ανατοκιστούν τόσο μεγαλύτερη απόδοση θα έχεις. Στο παράδειγμά μας παραπάνω στα 5 χρόνια τα 1.000€ γίνονται 1.610€, στα 10 χρόνια θα γίνονταν 2.594€ και στα 20 χρόνια, 6.727€!
Επιτόκιο: Το επιτόκιο επίσης καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την απόδοση που μπορεί να έχεις με την πάροδο του χρόνου. Υψηλότερα ποσοστά σημαίνουν ότι το κεφάλαιο θα αναπτυχθεί γρηγορότερα. Στο παράδειγμά μας υποθέσαμε 10% επιτόκιο, στην πραγματικότητα τα επιτόκια για καταθέσεις είναι πολύ μικρότερα αλλά αυτό μπορεί να ισχύει για μία επένδυση.
Καταθέσεις – Επανεπένδυσεις: Το κατά πόσο προσθέτεις ή βγάζεις χρήματα από το λογαριασμό/επένδυση σου, θα επηρεάσει το τελικό κεφάλαιο. Δηλαδή, αν βάζεις περισσότερα χρήματα ο ανατοκισμός θα δουλέψει ακόμα πιο γρήγορα και αν βγάζεις θα επιβραδυνθεί η διαδικασία.
Αρχικό κεφάλαιο: Το χρηματικό ποσό με το οποίο ξεκινάς δεν επηρεάζει τη διαδικασία του ανατοκισμού, είτε είναι 100€ ή 100.000€. Τα κέρδη φαίνονται μεγαλύτερα όταν ξεκινάς με ένα μεγάλο ποσό, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να ξεκινήσεις με ότι έχεις διαθέσιμο. Όταν κάνεις το πλάνο σου, είναι καλύτερο να εστιάσεις σε διάρκεια και ποσοστιαίες διαφορές. Τί ποσοστό επί του κεφαλαίου θα κερδίσεις και σε πόσο καιρό;
Υπολογιστής ανατοκισμού
Μπορείς να υπολογίσεις τον ανατοκισμό με διάφορους τρόπους για να αναλύσεις κατά πόσο μπορείς να φτάσεις τους στόχους σου και να έχεις ρεαλιστική εικόνα. Μπορεί να εξετάσεις διάφορα σενάρια με διαφορετικούς αριθμούς, για παράδειγμα τί θα συμβεί αν αφήσω τα χρήματα μου για περισσότερο χρόνο, αν προσθέσω χρήματα ή αν βρω διαφορετικό επιτόκιο.
Χρησιμοποίησε τον υπολογιστή παρακάτω για να τρέξεις τα διαφορετικά σενάρια. Συμπλήρωσε το αρχικό κεφάλαιο (current principal), το επιτόκιο (interest) και πόσες περιόδους (π.χ. χρόνια, μήνες – time duration και frequency) θα συμβαίνει ο ανατοκισμός. Πάτα Υπολόγισε!/Calculate για να δεις τον τελικό τόκο που θα έχεις επιπλέον του αρχικού κεφαλαίου στο τέλος της περιόδου.
Πώς να εκμεταλλευτείς τον ανατοκισμό;
Αποταμίευσε/επένδυσε νωρίς και συχνά
Όσο νωρίτερα ξεκινήσεις τόσο το καλύτερο, ο χρόνος είναι ο φίλος σου. Αν προσθέτεις στις αποταμιεύσεις/επενδύσεις όσο περνάει ο χρόνος ακόμα καλύτερα. Όσο περισσότερο μπορείς να αφήσεις τα χρήματά σου ανέγγιχτα, τόσο περισσότερο μπορούν να αυξηθούν λόγω της διαδικασίας του ανατοκισμού. Διάβασε τους συνδέσμους παρακάτω για ιδέες:
Μείωσε τα έξοδά σου ή/και ανέπτυξε το εισόδημά σου
Για να αποταμιεύσεις ή να επενδύσεις πρέπει να έχεις διαθέσιμο εισόδημα. Κάνε τον προϋπολογισμό των οικονομικών σου για να δεις που βρίσκεσαι. Αν δεν έχεις διαθέσιμο εισόδημα ή θέλεις να έχεις παραπάνω κάνε ένα ή και τα δύο:
- Μείωσε τα έξοδα σου – μπορείς να ανατρέξεις στο skiouraki.gr για συμβουλές εξοικονόμησης π.χ. φθηνό ρεύμα ή ασφάλεια αυτοκινήτου
- Συμπλήρωσε το εισόδημα σου με άλλες πηγές (διάβασε για τους 7 τύπους εισοδήματος) το οποίο μπορείς να μεγαλώσεις ακόμα περισσότερο με τον ανατοκισμό
Αποπλήρωσε γρήγορα τα χρέη και πλήρωσε επιπλέον αν μπορείς
Η πληρωμή του ελάχιστου ποσού στις πιστωτικές σου κάρτες θα σου κοστίσει ακριβά, αφού ο τόκος που μπαίνει στο υπόλοιπο είναι μεγάλος. Γενικά όποιο και να είναι το χρέος, βάλε ένα πλάνο για να το αποπληρώσεις ώστε να αποφύγεις τη μεγέθυνση των τόκων σε δυσθεώρητα ύψη. Αν θέλεις συμβουλές για να ξεφύγεις από το χρέος, διάβασε εδώ.
Έλεγξε το επιτόκιο και τη συχνότητα ανατοκισμού
Στην περίπτωση της επένδυσης/αποταμίευσης θέλεις το επιτόκιο και η συχνότητα να είναι όσο μεγαλύτερη γίνεται, ενώ πρέπει να επιδιώξεις το αντίθετο στην περίπτωση του χρέους. Μικρές διαφορές ανάμεσα σε τραπεζικά προϊόντα μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά σε βάθος χρόνος. Για το λόγο αυτό πριν βάλεις τα χρήματά σου κάπου σύγκρινε προϊόντα και επέλεξε αυτό που ταιριάζει στα σχέδια σου.
Αντί επιλόγου θα κλείσουμε με μια παροιμία που συγκεντρώνει την ουσία του ανατοκισμού και πώς να εκμεταλλευτείς τη δύναμή του στο έπακρο.
Η καλύτερη στιγμή να φυτέψεις ένα δέντρο ήταν 20 χρόνια πριν. Η δεύτερη καλύτερη στιγμή είναι τώρα.
Συχνές ερωτήσεις
Ο ανατοκισμός είναι μια διαδικασία συνεχούς ανάπτυξης των χρημάτων σου. Σκέψου μια χιονόμπαλα που όσο περισσότερο κατρακυλάει στο χιόνι τόσο μεγαλύτερη γίνεται. Με άλλα λόγια ο ανατοκισμός είναι ο τόκος στον τόκο!
Παράγοντες όπως η συχνότητα ανατοκισμού, η διάρκεια που συμβαίνει και το επιτόκιο που λαμβάνεις κάνει τον ανατοκισμό ένα ισχυρό εργαλείο για την ανάπτυξη της περιουσίας σου! Προσοχή όμως, ο ανατοκισμός λειτουργεί εναντίον σου, και υπέρ του δανειστή, όταν δανείζεσαι χρήματα.